Borsig in Berlijn bouwde deze aparte machines in diverse series van 1883 tot 1889. Naast een nummer, kregen ze alle een dierennaam, waaronder de prozaische “OS” en de tot de verbeelding sprekende “IZEGRIM”. De speciale vormgeving kwam voort uit de wens deze machines met een man te kunnen bedienen. De conducteur kon dan in noodgevallen via de achterdeur of het loopad langs de ketel het machinistenhuis bereiken en de trein tot stilstand brengen. Op tramlijnen werd van deze mogelijkheid ook daadwerkelijk gebruik gemaakt. De lokomotieven waren bedoeld voor locaaldiensten, lichte rangeerdienst en voor gebruik op tramwegen, maar in de HSM-tijd reden ze ook wel op hoofdlijnen. Bij de eerste serie lagen de assen 10 cm meer naar voren. Ook het frame was anders, omdat er een waterreservoir in was ondergebracht. Bij aflevering beschikten de machines alleen over een stoomrem, de voor tramdiensten aangewezen machines tevens over een vacuumrem voor de trein. Later werden ook complete vacuuminstalaties aangebracht en vanaf 1906 werd de serie van Westinghouse luchtremmen en een handrem voorzien. De laatste serie had een grotere rookkast en een iets dikkere schoorsteen. Vanaf 1907 werden de lange plaatijzeren schoorstenen vervangen door kortere gietijzeren exemplaren en werd de bel van het dak naar de ketel verplaatst. De komst van een luchtrem bracht de plaatsing van een luchtreservoir op de linker tenderbak mee, maar omdat de loks van de eerste serie daar de watervulopening hadden, werden deze voorzien van twee kleinere reservoirs, onderling verbonden door een leiding die met een sierlijk boogje over de vulopening heenliep. Al in de HSM- tijd werden de machinistenhuizen voorzien van zeiltjes om de ergste kou te weren en later kwamen er ook zijdeurtjes. Bij de NS vervielen de namen en werden de loks 6701-6741 genummerd. (Blijkens een foto heeft de JAKHALS zowel met NS nummerplaat als naam rondgereden!). Lok 179 “FRET” werd in 1917 aan de Gooische Stoomtram verkocht en heeft nooit een NS-nummer gehad. Deze loc had blijkens foto’s een zanddom op de ketel. Bij de NS werden de sluitseinijzers van de rookkast naar de hoeken van de tenderbakken verplaatst. Lok 6731, in 1933 nog actief op Gouda-Schoonhoven, had zandbakken onder de voetplaat gekregen. Naarmate er sterkere lokomotieven beschikbaar kwamen, of de lijnen waarop ze reden werden opgeheven, werden deze machines afgevoerd. De laatste verdween in 1933.
tekst van www.thonis.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten