JETZ IN ANJUM

NFLS - stationsgebouwen

N.F.L.S. staat voor Noord Friesche Locaal Spoorwegmaatschappij, deze werd opgericht op 31 mei 1899 nadat er al vanaf 1871 plannen werden gemaakt voor een spoorweg van de Friese wadden via Ternaad, Dokkum en Veenwouden naar Drachten. De stationsgebouwen langs de lijn werden volgens de maatschappij onderverdeeld in stations ( 1e of 2e klasse) en haltes ( 1e, 2e en 3e klasse. Met behulp van www.stationsweb.nl heb ik de volgende lijst gemaakt:


afbeelding: stationsweb
Stationsgebouwen type NFLS 1e klasse
Grootste station van de NFLS. Een raampartij groter dan de stations 2e klas. Alleen gebouwd in:
1900 Stiens
Hoofdzetel van de maatschappij, naast het station ook een grote locomotiefloods en werkplaats. Enige station met een perronoverkapping.



afbeelding: Marrum, zomer 2009
Stationsgebouwen type NFLS 2e klasse
Langwerpig station met aan de perronzijde een puntgevel. Bevat een woning en lokalen voor de stationsdienst. Op foto het, enkele jaren geleden gerestaureerde Marrum. Let op de details; bijvoorbeeld het fraaie zinken dakje van de dakkapel, de fraaie hout versieringen van de puntgevels en de mooie klasse borden haaks op de gevel. Vreemd genoeg staat het al enkele jaren leeg. Zonde! en eigenlijk ook een blamage, de gemeente krijgt het kennelijk al jaren niet voor elkaar dit gebouw te activeren. Voor de sfeer is er ook een stukje perron aangelegd, echter het effect gaat verloren doordat de vrolijke vlaggemast in het spoortrace staat!
1900 Ferwerd (gesloopt)
1900 Hallum (gesloopt)
1901 Marrum- Westernijkerk
1901 Dokkum- Aalsum (gesloopt)
1901 Holwerd





afbeelding stationsweb
Stationsgebouwen type NFLS halte 1e klasse
Langwerpig station met puntgevel aan de perronzijde. Bevat woning en lokalen voor de stationsdienst. Qua gebouw gelijk aan het vorige, op de foto nu ook de andere kopgevel in beeld

1901 Annaparochie
1901 Jacobiparochie (gesloopt)
1901 Minnertsga
1901 Tzummarum
1902 Sexbierum- Pietersbierum






afbeelding stationsweb
Stationsgebouwen type NFLS halte 2e klasse
Langwerpig station met puntgevel aan perronzijde. Station is identiek aan halte eerste klas. De verschillen uitten zich dus niet in het stationsgebouw, maar het blijkt dat de aanduiding tweede klas meer zei over de status van de halte zelf.
1900 Leeuwarden Halte (gesloopt)
1901 Blija
1901 Ternaard
Op foto Leeuwarden Halte in de NS tijd. Kennelijk had iemand de behoefte het gebouw te schilderen en een lelijke dakkapel toe te voegen.





afbeelding stationsweb

NFLS halte 3e klasse
Verkleinde uitvoering van haltegebouwen. Puntgevel aan perronzijde met korte vleugel. Bevat een kleine woning en een wachtkamer. Eigelijk de compacte versie van het standaard station. Indeling van het woonhuis is gelijk; de kortere vleugel ontstaat door dat er slechts een i.p.v. twee wachtkamers zijn. Het bureau van de stationschef in het midden van het gebouw ontbreekt hier niet. Een beetje vreemd is dat de toegang van de woning nu vanaf de perronzijde is. Da's wel weer handig voor gebruik van het gebouw na de spoortijd: meestal is de entree aan de achterkant en is het gebouw aan de voorkant niet toegankelijk

Gebouwde stations van dit type:
1900 Finkum (gesloopt)
1900 Hijum
1900 Jelsum (gesloopt)
1901 Hantum (gesloopt)
1901 Vrouwbuurtstermolen
1901 Vrouwenparochie (gesloopt)
1902 Dongjum
1902 Franeker halte
1902 Midlum- Herbayum
1902 Oosterbierum (gesloopt)
1902 Wynaldum
1909 Morra- Lioessens

Stationsgebouw Anjum

Voorbereidingen voor de bouw........

De afgelopen tijd heb ik wat materiaal verzameld om het stationsgebouw te maken in 1:43,5. Naast foto's van toen, foto's van daarna en mijn eigen foto's van afgelopen zomer klik , ook de bouwaavraagtekening van destijds:

Ontwerp Station te Metslawier en te Anjum, schaal 1:100
met op tekening aangetekend:
Behoort bij schrijven van den directeur der Noord-friesche Locaalspoorweg-maatschappij dd. 10 sept. 1912
En de datum afgifte bouwvergunning:
Behoort bij het besluit van Burgemeester en Wethouders van Oostdongeradeel van den 11 november 1912. De secretaris De burgemeester D. Dijksma

Zonder computer, email enz. met vier weken bouwvergunning, hulde!

De tekening toont overigens de plattegrond van de beganegrond, drie gevels, en een dwars en langsdoorsnede. Dit ontwerp is tweemaal gebouwd: In Metslawier en in spiegelbeeld in Anjum. Het station lijkt veel op de overige NFLS stations maar heeft ook een aantal verschillen. Meest in het oogspringend is de halsgevel aan de perronzijde. Op de tekening voor vergunning nog aangegeven als een gevelbeeindiging met kantelen!

Metslawier en Anjum zijn ruim tien jaar later gebouwd, kennelijk was de enigzins romantische ronde houten bekleding van de eerdere gebouwen uit de mode geraakt.
Ander verschil is dat de kap, aan de straatzijde, gedeeltelijk verder word doorgezet.
Vanaf de straat wordt de langgerekte gevel nu verdeeld in een stations en woongedeelte.

Ook in de detaillering van het gebouw is af te lezen dat het gebouw later is gebouwd. Vergelijken we bijvoorbeeld met Marrum dan is het bewerkelijke houtwerk bij de puntgevels verdwenen. Maar ook de sjiekere natuursteen dorpel onder de kozijnen is vervangen door een gemetselde variant in baksteen.

Om het station in model te bouwen heb ik eerst een tekening gemaakt in autocad. Als basis heb ik de oorspronkelijke tekening gebruikt. Daarna heb ik deze aangepast aan de hand van oude en nieuwe foto's. Het geheel wil ik bouwen in foamboard van 3mm, daarvan had ik nog wat liggen en bij vorige projecten goed bevallen. De buitenwanden en vloeren worden in 2 lagen uitgevoerd. Door de 2 lagen te laten verspringen kun je zo een stevige constructie realiseren. Voor het gevelmetselwerk ben ik toch weer op de styreenplaten van Slater's uitgekomen, en wel Flemmisch Bond. Nadelen: net niet het juiste verband, steenafmeting te groot en hetpatroon is niet 100% haaks. Alternatief was een steentjes plaat van Vollmer 6033(H0), nadelen hiervan: 1,5mm dik, dus niet makkelijk snijbaar, duur, steenformaat te klein, verkeerd verband en plaatafmeting te klein d.w.z. geveldelen met lijmnaden.

Meest bewerkelijke van zo'n gebouw zijn de ramen. Kozijnen zijn prima te maken, maar de glasroeden vind ik een vreselijk geklier met dunnen stripjes. Plan is om deze( het is toch al getekend) te laten etsen, en met styreen strips rondom het kozijnhout te imiteren. Ook de metselwerkboog en sluitsteen boven het kozijn wil ik niet stripje voor stripje met de hand lijmen, wellicht is dit te laten plotten in styreen.
Stand van zaken: tekening is bijna gereed, inclusief kozijnen en metselwerkbogen.

Wie zich ook aan Anjum of Stiens wil wagen moet maar een berichtje achter laten. Overigens lijkt het erop dat de kozijnen niet verschillen van de andere stations en haltes dus kozijnen en metselwerk bogen zijn bruikbaar.