woensdag 16 april 2008

HESM stations

HESM stations

Door de HESM werd voor de Haarlemmermeerspoorlijnen een drietal basistypes stations ontworpen, alsook een standaard (brug)wachters- of arbeiderswoning in Rationalistische en op Art-Nouveau geënte bouwstijl. Daarnaast werd nog een drietal afzonderlijke ontwerpen gebouwd, te weten Leiden Heerensingel (naar een ontwerp van K. P. C. de Bazel), Amsterdam Willemspark (H. van Emmerik jr., later werd dit station Amsterdam Haarlemmermeer genoemd) en Aalsmeer (ir. J. G. Wattjes). Deze gebouwen vertonen naast genoemde stijlkenmerken ook invloeden van de Duitse villabouw uit die tijd door hun hoge, geknikte (lei-)daken. De standaardtypen zijn strakker uitgevoerd.

Het grootste type (I) is een hoog, asymmetrisch gebouw. In feite bestaat het uit twee rechthoekige delen die T-vormig tegen elkaar staan. Het deel dat dwars op de spoorlijn staat heeft aan spoor- als straatzijde een identieke puntgevel. Aan een of beide zijden kreeg het gebouw een lage uitbouw. Van dit type zijn er tien gebouwd.
Het middelste type(II) is een rechthoekig gebouw met verdieping en zadeldak en aan weerszijden een lage uitbouw. Hiervan zijn er slechts drie gebouwd.

Het kleine type (III, oa. Rijksstraatweg) is een bescheiden, maar smaakvol gebouw. Het lage gebouw heeft een dwarsdeel met aan beide zijden een puntgevel. Het station doet voornamelijk dienst als woning. Aan de perronzijde werd een kleine luifel aangebracht. Van dit type werden er negen stuks gebouwd, maar ook minstens zeven brugwachterwoningen zijn in deze uitvoering gebouwd. Een nagenoeg zelfde type kan ook in Oost-Groningen als brugwachterwoning langs kanalen aangetroffen worden.De meeste stations en woningen zijn nog aanwezig; Leiden Heerensingel werd echter in de zeventiger jaren afgebroken.

Van het grote type zijn in Mijdrecht en Uithoorn nog goede voorbeelden te zien. De drie exemplaren van het middelste type zijn allen ook nog aanwezig (Vijfhuizen, Vinkeveen en Hoofddorp).

De serie kleine stations bestond uit:
- Rijksstraatweg, Aalsmeerderweg, De Kwakel, 1911
- Legmeerpolder (in spiegelbeeld, inmiddels gesloopt), Oosteinde , (tijdelijk Aalsmeer Oost genaamd) 1912
- Hooge Rijndijk (later Gouwsluis genaamd), Zevenhoven (inmiddels gesloopt) 1913
- Wilnis (1914, in spiegelbeeld).

Geen opmerkingen: