Definitief sporenplan

Dit is het definitieve sporenplan geworden. Twee modules van 60x120cm en een module van 60x60cm. Het Stationsgebouw en het privaat met het bijbehorende stuk perron kan worden losgenomen. Zowel links als rechts is de baan koppelbaar met overige Spoor Nul Modules.

Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij

Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij

De geschiedenis van de spoorlijn
Station Rijksstraatweg lag ooit aan de spoorlijn Aalsmeer-Haarlem en maakte onderdeel uit van de Haarlemmermeerspoorlijnen. Samen met de lijnen Amsterdam-Uithoorn, Bovenkerk-Aalsmeer, Aalsmeer-Nieuwersluis, Uithoorn-Alphen en Hoofddorp-Leiden vormde deze een netwerk van ruim 110 kilometer spoorlijn. Deze spoorlijnen waren bedoeld om de bedrijvigheid in de Haarlemmermeerpolder te stimuleren en de afzetmarkt voor de lokale boeren en producenten te vergroten. De HESM (Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij ) heeft deze lijnen aangelegd en geëxploiteerd, maar een groot succes is het nooit geworden. Al in de crisis van de jaren 30 werd de stoomtram (alleen de naam was elektrisch) letterlijk ingehaald door de autobus en kwamen de lijnen te vervallen.
Door de in die tijd afgelegen ligging (dit gedeelte van de toenmalige gemeente Haarlemmerliede was grotendeels onbebouwd) heeft het station zelden grote reizigersaantallen gezien. Een dieptepunt waren de reizigersaantallen van 1935 die gemiddeld op 20 per dag lagen. Tot en met oudejaarsavond 1935 stopten er treinen aan het perron van het kleine station, nog eens zes maanden later reed de laatste goederentrein over het spoor. Vervolgens werden de rails snel opgebroken omdat er ruimte nodig was voor de verbreding en verbetering van de rijksstraatweg Amsterdam-Haarlem



De spoorlijn bij het station rijksstraatweg is in 1936 vrijwel direct opgebroken. Bijna het gehele tracé, maar ook dat van de andere verbindingen, is nog zichtbaar in het landschap, o.a. omdat het langs werelderfgoed loopt, te smal is om te bebouwen of omdat er in later tijden een hoofdwaterleiding onder of naast gelegd is, waardoor er niet gebouwd kan worden op een groot deel van het tracé.
De eerste trein
Op 2 augustus 1912 om 10:21 stoomt de eerste trein langs het perron van Haarlem Rijksstraatweg. De feesttrein van vijf rijtuigen is versierd door de Aalsmeersche Snijbloemen Exporteurs Vereeniging en vervoert locale politici, de commissarissen van de koningin van de beide Hollanden en belangrijke gasten van de HESM. Op de locomotief hangt de tekst:

'Nooit gedacht,

Maar niet gezwegen,

Lang gewacht,

En toch verkregen.'

De trein stopt een kwartier om de gasten de kans te geven het station en de bijzondere spoorbrug over de Amsterdamse vaart te bekijken.
Sindsdien rijden er zo'n 5 treinen per dag in beide richtingen, en in hoogtijdagen zelfs 11 treinen per dag tot en met de laatste reizigerstrein op oudejaarsavond 1935.Een retourtje met deze trein van Haarlem Rijksstraatweg naar Hoofddorp kost 65 cent, of 45 cent als je de houten banken van de 3e klasse trotseert.
De treinen bestaan in het begin vooral getrokken door locomotieven van de serie '1000' (later hernummerd tot NS 7701-7744). De locomotieven die bekend staan als 'Haarlemmermeertjes' kregen als bijnaam 'Bello' mee. De bekendste 'Bello' heeft jarenlang als monument in Bergen aan Zee gestaan en rijdt na een uitvoerige restauratie sinds 1985 bij de museumstoomtram Hoorn-Medemblik.

HSM Bierwagen

Een kit die ik al een flinke tijd in bestelling had staan, sterker nog besteld voor de zomervakantie om dan eens iets makkelijks te kunnen bouwen, en dan makkelijk in de zin dat niet alles zelf uitgezocht hoeft te worden en elk planknaadje zelf gekrast hoeft te worden. De bekende kit van MK Modelbouwstudio. Deze wagen is in verschillende varianten te bouwen uit dezelfde doos, dus er blijven vrij veel onderdelen over, wat mij op het idee bracht om er dan nog maar een schratch te bouwen en op te leuken met de overgebleven geetste onderdelen.

Na de hele styreen molen bij harlaar overhoop te hebben gehaald: gevonden de juiste plaat met plankprofielen, 10 delen op 2,5mm, exact gelijk aan die van MK(geheim van de smit?) De plaat is 0,5mm dik dus aan de achterkant een vlakke plaat van 1mm gelijmd. De lengte gaat precies uit de breedte van de plaat(en draaien kan niet).deze versie voor de kit:en deze in styreen: Het onderstel is eveneens van styreen, U profielen voor de langsbalken, maatje groter voor de bufferbalken en strips voor de secundaire balken, aangevuld met een paar schetsplaten met klinknagels en het ziet er beter uit als het gegoten onderstel van de kit, wat niet lukt zijn dan de klinknagels in de langsbalken bij de scheenplaten. De kit van MK gaat makkelijk in elkaar, de hoeklijnen op de zijkanten heb ik weggevijld, deze worden vervangen door styreen, op die manier worden de hoeken veel strakker door dat de lijmnaad daaronder zit. Het voorgevormde messing dak zit vast met twee componentenlijn.

Privaat in styreen

Privaat in styreen

Van dit privaatje waren vrij gedetaileerde tekeningen voorhanden. Begonnen werd met het uitzetten van de wanden en het krassen van de planknaden, daarna uitsnijden. Na een droge passing werden de wanden voorzien van stripjes styreen voor de stijlen en regels en een sokkel van baksteenplaat, inclusief rollagen. Volgende stap was het maken van het grondplaatje. Hier werd de tekening nauwkeurig gevolgd, en elk motief en verband werd nagemaakt met Slaters baksteenplaat. Ten slotte werden de wanden verlijmd en op de grondplaat geplakt.




Niet op de foto zichtbaar is het hek, wat het urinoir gedeelte afschermd. Grootste klus bij dit huisje is toch wel het schilderen. Volgens de kenners zou het huisje groen stijl en regelwerk hebben en gele delen. Na het proberen van enkele kleurcombinaties werd het geheel geschilderd in de meest overtuigende kleuren combinatie. Dat zijn niet de kleuren op de foto's

Stationsgebouw

Stationsgebouw

Het stationsgebouw bestaat uit een wachtkamer (het rechtergedeelte met de luifel, op de tekening links) dat met een draaibaar loket verbonden is aan het kantoor in het middelste gedeelte. Onder een gedeelte van het pand is een kelder met koekoek aanwezig. De overige ruimtes waren leefruimtes voor de bewoners. De slaapkamers bevonden zich op de verdieping.

Op de rijrichting (vanaf Aalsmeer) stond groot het getal '14' geschilderd, het was immers het 14e gebouw (van de 66) van het spoornetwerk. Boven het kantoor bevat de gevel een tegeltableau met de stationsnaam, gemaakt door plateel- en tegelbakkerij 'De Distel' Zo'n 10 meter verwijderd van de gevel liep de spoorlijn.

Het was enkelspoor zonder gelegenheid tot passeren. Het perron was slechts een kleine verhoging ten opzichte van de spoorlijn. Dit leidde tot een oncomfortabele instap, omdat de gebruikte rijtuigen nogal 'hoog op de poten' stonden en je vervolgens, staand op de trede een zware deur open moest zwaaien.De toiletvoorziening voor de treinreizigers, ook wel retirade genoemd, was voorzien in een apart gebouw uit het oogpunt van hygiëne. In dit vrijstaande houten gebouwtje, wederom in ‘Duitse villa stijl’ bevond zich een zitgelegenheid en een overkapping met twee urinoirs. Deze open ruimte werd afgeschermd door een bijpassend manshoog hekwerk.
Vlak na het station kruiste de spoorlijn de tramlijn Haarlem-Amsterdam en ook de Haarlemmertrekvaart. Bij de stalen hefbrug die onder 45 de vaart kruiste, bevond zich een brugwachtershuisje. In dit eenvoudige houten keetje werd de trein opgewacht door de brugwachter.

Naspoorse geschiedenis van het station
Nadat in de jaren dertig de spoorlijn is opgebroken, is er niet zo veel meer bekend. In de jaren 50 heeft er brand gewoed in het pand en de naastgelegen boerderij is verdwenen.

Het pand is in 2007 door de gemeente Haarlem verkocht en wordt nu, na ongeveer 50 jaar verhuur, door particulieren opgeknapt. Het behoudt zijn bestemming als woonhuis en zijn karakteristieke uiterlijk.

Bronnen en meer informatie over het station en de spoorlijn:
SPOREN, Een zoektocht langs de resten van de Haarlemmermeerlijnen Wim Wegman - HDC media 2007
Spoorwegstations in Nederland 1955-1980, Variatie in Standaardisatie, Victor M. Lansink, Universiteit Utrecht 1998

http://www.stationsweb.nl/
http://www.haarlemmermeerspoor.nl/
http://www.stationrijksstraatweg.nl/

HESM stations

HESM stations

Door de HESM werd voor de Haarlemmermeerspoorlijnen een drietal basistypes stations ontworpen, alsook een standaard (brug)wachters- of arbeiderswoning in Rationalistische en op Art-Nouveau geënte bouwstijl. Daarnaast werd nog een drietal afzonderlijke ontwerpen gebouwd, te weten Leiden Heerensingel (naar een ontwerp van K. P. C. de Bazel), Amsterdam Willemspark (H. van Emmerik jr., later werd dit station Amsterdam Haarlemmermeer genoemd) en Aalsmeer (ir. J. G. Wattjes). Deze gebouwen vertonen naast genoemde stijlkenmerken ook invloeden van de Duitse villabouw uit die tijd door hun hoge, geknikte (lei-)daken. De standaardtypen zijn strakker uitgevoerd.

Het grootste type (I) is een hoog, asymmetrisch gebouw. In feite bestaat het uit twee rechthoekige delen die T-vormig tegen elkaar staan. Het deel dat dwars op de spoorlijn staat heeft aan spoor- als straatzijde een identieke puntgevel. Aan een of beide zijden kreeg het gebouw een lage uitbouw. Van dit type zijn er tien gebouwd.
Het middelste type(II) is een rechthoekig gebouw met verdieping en zadeldak en aan weerszijden een lage uitbouw. Hiervan zijn er slechts drie gebouwd.

Het kleine type (III, oa. Rijksstraatweg) is een bescheiden, maar smaakvol gebouw. Het lage gebouw heeft een dwarsdeel met aan beide zijden een puntgevel. Het station doet voornamelijk dienst als woning. Aan de perronzijde werd een kleine luifel aangebracht. Van dit type werden er negen stuks gebouwd, maar ook minstens zeven brugwachterwoningen zijn in deze uitvoering gebouwd. Een nagenoeg zelfde type kan ook in Oost-Groningen als brugwachterwoning langs kanalen aangetroffen worden.De meeste stations en woningen zijn nog aanwezig; Leiden Heerensingel werd echter in de zeventiger jaren afgebroken.

Van het grote type zijn in Mijdrecht en Uithoorn nog goede voorbeelden te zien. De drie exemplaren van het middelste type zijn allen ook nog aanwezig (Vijfhuizen, Vinkeveen en Hoofddorp).

De serie kleine stations bestond uit:
- Rijksstraatweg, Aalsmeerderweg, De Kwakel, 1911
- Legmeerpolder (in spiegelbeeld, inmiddels gesloopt), Oosteinde , (tijdelijk Aalsmeer Oost genaamd) 1912
- Hooge Rijndijk (later Gouwsluis genaamd), Zevenhoven (inmiddels gesloopt) 1913
- Wilnis (1914, in spiegelbeeld).

Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij

De bouw van het station

De bouw van het station duurde ongeveer een jaar en werd aanbesteed op 7 februari 1911. De totale bouwprijs lag rond de fl. 15.000,-. Daarvan ontving een volwassen metselaar 23 guldencent per uur of 11 cent per uur als hij minderjarig was. Daarbij had de HESM bedongen dat niet meer dan 25% van de werkkrachten minderjarig mocht zijn. 'De te bezigen bouwstoffen moeten van de beste kwaliteit in hun soort zijn en aan de keuring der Directie worden onderworpen', staat in het bestek vermeld.

Het is niet bekend wie de architect is van dit pand, de aannemer was H. van Dam uit Nieuw Vennep. Hij tekende op 23 februari 1911 het contract met de directie der HESM en ontving fl.78.397,- (tezamen) voor de bouw van dit station plus het identieke station aan de Aalsmeerderweg, plus vier wachterswoningen, een militaire woning, drie abri’s en de (veel grotere) stations Vijfhuizen en Hoofddorp.
Verder leert dit bestek ons dat het pand in totaal op 1,07 kilometer dennenpalen rust en bestond uit een perron, een hoofdgebouw, een naastgelegen privaatgebouw en beerput.
Volgens overleveringen heeft de aannemer zich nogal verkeken op dit werk en is hij daardoor failliet gegaan.
Het is niet onaannemelijk dat deze gebouwen, evenals vele andere gebouwen langs de spoorlijnen in de Haarlemmermeer naar ontwerp zijn van ir. J. G. Wattjes, die ook station Aalsmeer ontwierp en die immers ook sinds 1908 hoofdingenieur was bij de HSM (niet HESM!) en diverse dienstgebouwen voor de Hollandsche (IJzeren) Spoorweg-Maatschappij gebouwd heeft. In de archieven van de HESM (in Het Utrechts Archief) duikt in de stukken rond de bestekken ook regelmatig de naam op van ene ir. H. F. de Jong uit Oegstgeest op.

NS Dg 2114

Onder mijn knop favorieten staat al een tijdje Dg bouwen voor n00bs van de bekende auteur Floris D. http://home.wanadoo.nl/roeland_dilz/blaat/dg.htmHoewel ik zat projecten heb liggen die eerst af gemaakt moeten worden , had ik toch zin om iets nieuws te beginnen. dus aan de slag met de NS D2114. tekening Floris DilzPiko E onderstellen heten in nul OSM open goederen wagens, en daar heb ik er drie van, dus de minst leuke, met remmershuis uit elkaar gehaald. De lengte van dit onderstel klopt echter de radstand niet. In het andere draadje over de stalen DG werd al gewaarschuwd dat het ombouwen lastiger strak te krijgen is dan gedacht.Het verlengde stukje chassis waar het remmershuis zit wordt er tussenuit gesneden en aan de andere kant van de wielophanging weer terug geplaatst.(te zien aan de linker kant) en om de zaak bij elkaar te houden heb ik een dus plaatje geel styreen over de hele lengte van de bak geplaktIs een rot klusje maar je hebt dan gelijk een lekker gedetailleerd onderstel.

Daarna de tekenigen van floris via autocad een beetje bewerkt en op de juiste schaal afgedrukt en met plakband op het styreen geplakt, dat scheelt een op overtekenen op het styreen en snijden maar...Wie nog informatie of foto's heeft van het origineel(de erfenis blz 83), welkom!

Afgelopen weeks'avonds af en toe een uurtje aan de Dg kunnen werken, dus met de stripjes aan de gang en de twee uitbouwtjes erop. Ging boven verwachting makkelijk. Openingen voor de deurraampjes moet nog bijgewerkt worden, verre van strak. Ik twijfel nog over het U profiel, misschien is een maatje kleiner toch mooierAan de andere kant de boel in de verf gezet en de tussenwanden gemaakt, evenals een zooi banken, stoel en tafel, en een rustieke vloer

NS 47834, type GLG, 17 1/2 tons open wagen

NS GLG 47834 17 1/2 tons open wagen

Met dank aan 1795 (Edwin) voor de tekening en foto van de 17 en halve tons openwagen, serie GLG. Plaatje styreen en tekening meegenomen op vakantie en op het gemakje de planken van de wanden en vloer gekrast met de achterkant van een afbreekmesje. Daarna deurtjes uit de langswanden gesneden en met dun styreen 0,5 en 0,25 de inzetjes gemaakt. U-profieltjes van Evergreen rondom geplakt. De driehoekinge schetsplaten met klinknageltjes zijn van 0,25mm styreen bewerkt met een schroef. Nu nog afwerken met messingdraad 0,8 en 0,5 voor grepen, stangen en treden.

de laatste styreen onderdelen en de diverse messingdraadjes zijn aangebracht, en de eerste laag verf opgebracht. ben niet in het bezit van een airbrush, dus de keuze was spuitbus of kwast. Voor het laatste gekozen vanwege de vele randjes en kiertjes. Na het eerste laagje kun je pas zien hoe het met de oneffenheden is gesteld. dat wordt schuren: aspotten, buffers, koppeling en verenpakket nog te bestellen, en op het laatst de grendelhaak en schuiven aanbrengen

NS 157 890 Laswagen

De NS 157 890 welke als laswagen werd gebruikt in Amsterdam gedurende de periode 1947 - 1950, komt uit een serie van 15 werkwagens van Engelse afkomst. De NS 157 890 is heel eenvoudig na te bouwen met de kit van Parkside Dundas kit nr PS13. PS 13 Southern Railway 12 ton goods van. Deze wagons hadden een " characteristic eliptical roof " om zoveel mogelijk laadvolume in het profiel van vrije ruimte nuttig te gebruiken. Deze wagons zijn gebouwd in een serie van 440 onberemde wagens in de periode 1929 - 1931. Geclassificeerd als "common user" waren deze wagens tot 1960 over het gehele britse spoorwegnet te vinden. Een groot aantal zijn als werk of dienst wagens terecht gekomen bij " The Civil Engineers department" en zie daar de link naar de wagens die na de oorlog in Nederland zijn terecht gekomen. De wagon is leverbaar bij Towers models zie: http://www.tower-models.com/ Voor de prijs van 22,50 pounds oftwewel €33,75 incl wielen verende buffers, compensatie enz. Kunstof, met messing details. De Parkside kits passen uitstekend.

Een kleine module, 60x60cm

Ik heb besloten mijn twee modules uit te breiden met een derde module. Dit om iets meer ruimte te krijgen omdat ik het 3wegwissel vervang door twee 'gewone' wissels. dat scheelt natuurlijk lengte en een wissel kan niet op een module overgang. Dus een half moduletje (60x60cm) gebouwd, uit wat resthout, kopschot uit 9mm multiplex, overig uit 5,5mm triplex, verbindingen dmv klosjes, gelijmd en geschroefd, en een langs en dwarsrib. Mijn baantje wordt nu aanzienlijk groter, van 2,4m naar 3,0m

Verder met de modulebakken

Een updatetje vanuit de garage. Beide modulebakken zijn wat houtconstructie betreft zo goed als klaar. De bovenplaat is aangebracht en in grove lijnen het talud uitgezaagd. Niet op foto zichtbaar maar wel belangrijk: verstevigingsribben in de lengte richting onder de spoordijk. Dit voorkomt doorhangen van de dijk op de lange duur.

Voor de foto's heb ik twee wagonnetjes en een stukje rail laten poseren zodat je al een beetje kunt zien hoe het gaat worden.

Overzicht van de twee modulen, op de voorgrond komt de draaibrug. de multiplex bovenplaat heb ik op het slootniveau aangebracht en provisorisch aangegeven hoe de sporen komen te lopen op de tweede module.

Voor ik verder kan moet er rail, wissel en materiaal voor de brug worden gekocht.

Modulebakken bouwen

het eerste begin is er! ik ben begonnen met de bouw van de module bakken inclusief de kopschotten volgens module afspraak D-profiel. Eerste fotootje vanuit de rommelige en stoffige garage. Vooraf bedacht de ontvangen tekening van het kopschot op karton te lijmen en als mal te gebruiken. Door het vochtige weer was de tekening niet maatvast, op 60cm was de tekening 1,5 cm te lang ! Gelukkig op tijd opgemerkt, wel jammer, dus met de hand de profielen uitzetten. De zijkanten zijn gemaakt van 9mm multiplex, verlijmd en geschroefd met de kopschotten. De 'bovenplaat' (ook 9 mm) komt bij de eerste module (met het water en de brug' op slootniveau, bij de rechtermodule, ookwel stationsmodule komt de plaat op spoordijkniveau. Dat wordt allemaal ondersteund door twee a drie extra ribben. De grindbedding maak ik van 5 mm multiplex

Vandaag was het droog, dus de bakken konden even naar buiten voor een fotootje, onderste bak wordt de linker module met water en de brug, bovenste module de stationmodule. Nog te bedenken: overgang aan de rechterkant van de stationsmodule:hoe overgang van het hoge niveau naar het D-profiel en voor de linkermodule: hoe draaipunt van brug?

Modulebaan, eerste schetsen

Geinspireerd door kleine modelbaantjes zoals 't Handzaam Havenbaantje van Modelbouwwerk en tal van rangeerbaantjes op de site van Carl Ahrendt heb ik een eerste idee op papier gezet:

Op twee modules van 60x120cm moet het allemaal gebeuren. Een doorgaand spoor in het midden van de modules zorgt ervoor dat dit baantje kan worden opgenomen in de Spoor Nul Modulebaan. Daarnaast moet het op zichzelf ook leuk zijn. Aan de rechter kant is een kleine halte en een losweg. Links de eingenlijke gadget: een draaibrug. Die draaibrug kan ook helemaal doordraaien zodat er eigenlijk een draaischijf vermond als draaibrug, in het zicht is. Op de brug is ruimte voor een bv een sik met een wagon.

In de volgende versie is het plan geoptimaliseerd, de twee wissels zijn vervangen door een asymetrisch driewegwissel, hierdoor kunnen de opstelsporen langer worden. Ook liggen de sporen niet allemaal meer evenwijdig.

De volgende variant zie je hieronder. Toen bleek dat het niet m ogelijk was om bij Marcway het asymetrisch driewegwissel te kunnen bestellen, verdween deze uit de lay-out. Ee.a. is nog schematisch weergegeven. Om niet tegen de achterkant of voorkant van het station te kijken is de layout om de lengte as gespiegeld. De losweg heeft nog een staartje gekregen, een stukje kade. Verder is het haltegebouw ingevuld: Station Rijksstraatweg van de HESM, beter bekend als de Haarlemmermeerlijnen. Al met al past het niet meer op 2 modules, er is een halve module (60x60cm) toegevoegd. Die tekening moet nog worden gemaakt.

Stootjukken

Een klein klusje tussendoor, een paar stookjukken. Gemaakt uit styreenprofieltjes, verf van humbrol.

Bull's ant

Oersik in styreen

............................

Details Oersik

Prachtige details foto's van de Oersik die bij het spoorweg Museum staat, gemaakt door Cor de Jong