Stopplaats Lutjewinkel

Nog zo'n heerlijk module ideetje; Stopplaats Lutjewinkel!
Kan het hollandser? Ik dacht het niet. Vlak voor de brug is een aarde perronnetje met een eenvoudig haltegebouwtje waar de tram kan stoppen. Het past alemaal maar net voor de brug. Als je uit gaat van een module van 60x120 cm, krijg je de ringsloot met brug, het brugwachtershuisje, het haltegebouwtje en de Westerzwet erop.




Net als Nieuwe Niedorp blijkt er nog een paar sporen meer te liggen, een afbuigend spoor eindigt met een draaischijf waarmee twee kadesporen bediend werden. Hier werd in de open lucht veiling gehouden. Dat het allemaal lekker compact is kun je op de laatste foto zien. De foto is verderop de lijn genomen en achter het huisje zie je een openwagen staan, net voor de draaischijf. Ook is een stalen SMWF abri in gebruik als berging. Deze is waarschijnlijk afkomstig van Winkel-Kruisplaats
Nummer 6 is een keerwand van hout naar de lager gelegen boederij, 7 en 8 een woonhuis met boomgaard.



bron: Daar komt de tram uit Schagen! Wim Verboom & Jan Beets



Hieronder de foto gemaakt door Frits Thies, Module bak van Cees Nouwens uit 2002

Halte Nieuwe Niedorp

De stoomtram Schagen-Wognum deed bij Nieuwe Niedorp de gelijknamige halte aan. Bij de onbewaakte kruising van de Dorpsweg/Dorpsstraat werd een haltegebouw annex goederenloods. Tot 1900 was dit een stalen SMWF abri, daarna kwam er een op kosten van de gemeente een houten gebouw met een fraaie schoorsteen en makelaars op het dak. In 1924 werd er een standpijp geplaatst zodat locomotieven er water konden innemen.



Toch was Nieuwe Niedorp nog een heel complex, bij elkaar toch zo'n 500 meter lang; voor de halte ligt nog een overlaadspoor en een kopspoor langs een gegraven haven die aansloot op het water langs de Dorpsweg. Bij de halte ging het perron over in een verhoogde veelading. Verder was er nog een privaatgebouwtje geplaatst.



Dan zijn er nog twee foto's van helaas mindere kwaliteit. De spoorwegovergang van de Dorpsweg. Een tram naar wognum staat langs het perron. Rechts op de foto het haltegebouw, het houten exemplaar uit 1900. De tweede foto toont de achterkant van het halte gebouw. Een tram getrokken door een locomotief uit de 'dierenserie' HSM Causarius-Wesp




bron: Daar komt de tram uit Schagen! Wim Verboom & Jan Beets

Al met al een oer hollandsplaatje met een enorm hoog Ot en Sien gehalte. Zou zeker leuk zijn om een keer te bouwen. Met een beetje passen en meten past het op een stukje module van 60 breed bij 90cm lang; als je genoegen neemt met het halte gebouw t/m de onbewaakte overweg met de Dorpsstraat en de bijbehorende sloot.

5 en 10 ton open goederenwagen der StaatsSpoorwegen 20107

Een fraaie foto van een StaatsSpoor open goederenwagen. Lekker scherp dus details en opschriften zijn goed leesbaar.
Het is een heerlijk antiek ding met een echte remstoel voor de schroefrem, geklonken balanzen en hoewel de stelbalken van staal zijn is daarover heen een houten balklaag aangebracht waarop de laadbak is gemonteerd. Hierdoor liggen de vloerplanken in de langsrichting!
Van deze wagen heb ik twee tekeningen gevonden, een uit de SS tijd en een van later uit de NS tijd. De wagen heeft een te openen kopschot en een vaste bij de remstoel. In verschillende uitvoeringen met en zonder rem werd bij Damlust te Utrecht vanaf 1865 gebouwd aan deze wagens.
Met dank aan Wim voor het voorwerk en de tekening, hij bouwde de zankdkar in h0. Op zijn site staat naast de zandkar nog veel meer moois:
http://home.kpn.nl/ritze071/erms/indeling.html



De bodem bestaat uit drie laagjes van 0,5mm, de bovenste is van styreen met plaknaden in de langsrichting, de middelste laag heeft twee grote vakken voor twee plakken messing 0,5mm dik voor wat gewicht, de onderste laag is gewoon styreen.
Onder de vloer worden uit styreen de houten onderslagbalkjes(2,5x2,5mm) gelijmd, daarna styreen stel- en bufferbalken.


De bak zelf bestaat uit zelfgesneden planken vaqn 5,5mm uit vlakkeplaat. Daarna styreenstripjes 2,5x0,75mm en messing 'nietenband' van Moog erop.



De remstoel lijkt ingewikkeld, maar dat valt reuze mee. Eerst een uitslagje tekenen op ,5mm styreen en dan komt het wel goed.


Lastiger zijn de geklonken balansen, deze zijn zoals die van de HSM niet verkrijgbaar bij MK modelbouwstudio, dus hiervoor zelf tekenen in autocad, etstekeningetje maken en mailen naar Moog modellbau en na een weekje in huis. Evergreen heeft in het assortiment vlak styreen met zgn. V-groove. Ideaal voor planknaden. Maar de benodigde afmeting zit niet in het assortiment. Deze keer werden de naden niet gekrast maar repen gesneden uit vlak styreen van 1mm dik en na het rondschuren van de randen per 3 gelijmd. De baksteunen zijn strips van 2x0,75mm, deze worden nog beplakt met messing 'nietenband' van Jurgen Moog.









Als de kar op z'n wielen kan staan kunnen de overige zaken aangebracht worden zoals grepen, koppeling buffers enz.

Het spuiten van het model zal nog wel even gaan duren, aangezien dat buiten gebeurd bij droog weer en een redelijke temperatuur, we wachten op het voorjaar!

koppeling: 0 scale models
buffers: resin Mk modelbouwstudio
balansen: Jurgen Moog modelbau
nietenband ed. : Jurgen Moog modellbau
aspotten SS: MK modelbouwstudio

NS 38901, geinige zandwagen

Het begon allemaal met deze foto; een stoomloc uit de serie NS 6500 rangeert met openwagen. Zo'n 6500 wil ik ooit nog gaan bouwen maar enigzins lijkende wielen heb ik nog niet gevonden. Tot die tijd blijven we maar de restauratie volgen van de "6513 bij de Museumstoomtram Hoorn Medemblik.

Maar ook de openwagen ziet er geinig uit, na diverse suggesties en het vergelijken van tekeningen denk ik dat het een openwagen uit de latere serie NS38901, voorheen SS is
http://spoor0nl.xsbb.nl/viewtopic.php?f=3&t=814240


tekening uit materieelboek StaatsSpoorwegen



tekening uit NS materieelboek



Deze wagen is een behoorlijk lang ding, radstand 4m maar met een flinke overhang t.o.v. de assen, lengte van de bak 7,6m. De bodem bestaat uit drie lagen van 0,5mm styreen. In de middelste laag zitten twee grote vlakken gespaard voor twee plakken messing. De bovenste laag styreen heeft planknaden. Stel- en bufferbalken uit U-profielen van Evergreen styreen.
Voor de buffer en koppelingplaten gebruik ik etswerk van Jurgen Moog, de stangenbuffers komen bij Maykel Kastelijn vandaan, evenals de aspotten. De geklonken balansen zijn een ander verhaal. Deze zijn naar mijn weten niet verkrijgbaar dus hiervoor heb ik in autocad een tekeningetje gemaakt en deze laten etsen bij Moog

Het remhuisje werd gebouw uit twee lagen ,5mm styreen met L-profielen op de hoeken.




wielen, koppeling :0 scale models
buffers, aspotten: MK modelbouw
balansen, nietenband, bufferplaten: Jurgen Moog Modellbau
Styreen: planken remmershuisje Evergreen , planken bak Evergreen

HSM Causarius-Wesp / NS 6700 in styreen II

Verder met het lokje. Ondertussen zijn op de langswanden stripjes styreen aangebracht en stukjes nietenband van Jurgen Moog. Op de bovenkant is dun aluminium plaat verwerkt om het geheel strak te krijgen ,- en te houden. Verder zijn er twee gereedschapskisten in de het machinistenhuis aangebracht.De ketel is verder afgemaakt, en de schoorsteen is in de maak, van een ballpoint natuurlijk. De bufferbalken zijn aan de bovenbouw gelijmd en al voorzien van gaatjes voor verende bufferstangen en koppeling. PLaatjes spreken verder voorzich.

HSM Causarius-Wesp / NS 6700 in styreen

In de diverse modeltreinbladen hebben artikeltjes gestaan hoe een ezeltje zelf te bouwen. Hiervoor werd meestal een Fleischmann Anna als donorloc gebruikt, maar altijd in de schaal h0. Dus dan nu eentje in de schaal Nul, 1:43,5.
Via via heb ik wat tekeningetjes weten te bemachtigen en met behulp van autocad wordt er een uitslag gemaakt van de wanden en vloerplaat. Oorspronkelijk was de keuze voor deze lok gemaakt op de radstand, de aandrijving zou dan mooi van een oud Lima lokje gemaakt kunnen worden. Maar het lokje had z'n beste tijd al wel gehad en de motor paste niet helemaal mooi in de ketel, dus de aandrijving zal zelf gebouwd worden. Waarschijnlijk een vaste, aangedreven as en een as gecompenseerd



de tekening laat zien dat het voorbeeld grofweg in drie series/ uitvoeringen zijn geleverd, korte en lange schoorsteen, ketellengte idem en net iets andere maten voor het frame. Wel iets om even in de gaten te houden. De beste tekening heb ik van de laatste serie, dus die wordt gebouwd. Voor de naam blijft dan over:
bouwjaar 1889:
199 Reiger/ NS6737
200 Sijsje/ NS6738
201 Tortel/ NS6739
202 Vink/ NS6740
203 Wesp/ NS6741

Eerste foto van het lokje in aanbouw:
De eerste wandjes staan, al moeten er nog diverse strips en klinknageltjes verschijnen. In de kasten aan de zijkant zijn strippen bladlood aangebracht.

HSM Causarius-Wesp / NS 6700

Borsig in Berlijn bouwde deze aparte machines in diverse series van 1883 tot 1889. Naast een nummer, kregen ze alle een dierennaam, waaronder de prozaische “OS” en de tot de verbeelding sprekende “IZEGRIM”. De speciale vormgeving kwam voort uit de wens deze machines met een man te kunnen bedienen. De conducteur kon dan in noodgevallen via de achterdeur of het loopad langs de ketel het machinistenhuis bereiken en de trein tot stilstand brengen. Op tramlijnen werd van deze mogelijkheid ook daadwerkelijk gebruik gemaakt. De lokomotieven waren bedoeld voor locaaldiensten, lichte rangeerdienst en voor gebruik op tramwegen, maar in de HSM-tijd reden ze ook wel op hoofdlijnen. Bij de eerste serie lagen de assen 10 cm meer naar voren. Ook het frame was anders, omdat er een waterreservoir in was ondergebracht. Bij aflevering beschikten de machines alleen over een stoomrem, de voor tramdiensten aangewezen machines tevens over een vacuumrem voor de trein. Later werden ook complete vacuuminstalaties aangebracht en vanaf 1906 werd de serie van Westinghouse luchtremmen en een handrem voorzien. De laatste serie had een grotere rookkast en een iets dikkere schoorsteen. Vanaf 1907 werden de lange plaatijzeren schoorstenen vervangen door kortere gietijzeren exemplaren en werd de bel van het dak naar de ketel verplaatst. De komst van een luchtrem bracht de plaatsing van een luchtreservoir op de linker tenderbak mee, maar omdat de loks van de eerste serie daar de watervulopening hadden, werden deze voorzien van twee kleinere reservoirs, onderling verbonden door een leiding die met een sierlijk boogje over de vulopening heenliep. Al in de HSM- tijd werden de machinistenhuizen voorzien van zeiltjes om de ergste kou te weren en later kwamen er ook zijdeurtjes. Bij de NS vervielen de namen en werden de loks 6701-6741 genummerd. (Blijkens een foto heeft de JAKHALS zowel met NS nummerplaat als naam rondgereden!). Lok 179 “FRET” werd in 1917 aan de Gooische Stoomtram verkocht en heeft nooit een NS-nummer gehad. Deze loc had blijkens foto’s een zanddom op de ketel. Bij de NS werden de sluitseinijzers van de rookkast naar de hoeken van de tenderbakken verplaatst. Lok 6731, in 1933 nog actief op Gouda-Schoonhoven, had zandbakken onder de voetplaat gekregen. Naarmate er sterkere lokomotieven beschikbaar kwamen, of de lijnen waarop ze reden werden opgeheven, werden deze machines afgevoerd. De laatste verdween in 1933.
tekst van www.thonis.nl

Buurmanschakeling

Bij de spoornul modules wordt de zogenaamde 'buurmanschakeling' gebruikt om de verschillende modules elektrisch te koppelen. De truc is dat de verschillende sporen zo zijn geschakeld dat secties op de eigen module door de linker en of rechter buurman kunnen worden bediend, of omgekeerd. Zo kun je bijvoorbeeld een trein die bij de buurman klaar staat "halen" met jouw trafo en doorrijden naar de andere buurman, en vica versa. Schematisch ziet dat er zo uit:
Elk spoor/sectie wordt dubbelpolig, dus beide staven met een aan/uit/aan schakelaar. En die schakelt dus tussen eigen voeding, stroomloos of 'stroom buurman'. De 'stroom buurman' wordt geschakeld links/ rechts . Vanaf je schakelpaneel lopen dus 4 snoeren, stroom naar buurman links en rechts en stroom van buurman links en rechts. Die verbindingen worden gemaakt met 4mm banaanstekkers

Voor mijn baantje ziet het er dan zo uit:

Naast het doorgaande spoor A, zijn de opstelsporen B, C en D en de draaibrug spanningsloos te schakelen. De verbindingen tussen de modules zijn gemaakt met zgn. kroonsteenstekkers. Inderdaad kroonsteenstrips en dat werkt wel zo handig

veewagen krijgt kleur

Na de regen van de afgelopen tijd, is het eindelijk weer om de wagen buiten te spuiten in de tuin.

Voor het spuiten zijn hier en daar al wat greepjes, oogjes en schuifdeurwieltjes aangebracht. Eerst alles in de primer, Alasbastine spuitplamuur, wat ondanks de naam toch echt mooi dun spuit, en daarna in de kleur. Echt HSM bruin (ongeveer RAL 8016 mahagoni braun) is wel te krijgen, maar dan is het geschikt voor de airbrush (heb ik niet), of een etsende lak, geschikt voor op messing, en dat vindt het kunststof niet leuk. Een 'planken' wagen wil ook nog wel met de kwast, maar bij humbrol of revell kan ik de juiste bruin niet vinden. Wel bij tamiya en zelfs in een spuitbusje, TS-1 red brown.

Voor het onderstel dezelfde formule: Alasbastine grondverf grijs, en daarna met Tamiya spuitbusje mat zwart TS-6. Zeker met mooi weer droogt de verf lekker snel. Voor het dak staat spuitbusje TS-38 gun metal klaar.

En dan even kijken hoe het wordt, links komt het remhuisje

veewagen - vervolg

Verder met de bovenbouw; nadat alle wanden en vloer verlijmd waren is de bak verder aangekleed met U-profielen en schetsplaten. In de U-profielen is nietenband (Moog Modellbau gelijmd, en de hoeken zijn voorzien van geetste L-stalen. De binnenzijde is alvast geschilderd, niet dat je dat straks goed kunt zien, maar wit kunststof zou te opvallend zijn geweest. Op de bodem is alvast een plak lood gelijmd om het gewicht wat omhoog te krijgen. Waarschijnlijk zal de wagen uiteindelijk zo'n 200gram wegen, voor nul-begrippen een licht gewicht.




Ook voor het onderstel heb ik onderdelen gekocht bij Moog Modellbau, open-balansijzers, geetste buffer en koppelingsplaten. Rangeergrepen werd gebogen uit 0,5mm messing draad.

Ook het remhuisje krijgt vorm. Ook hier bestaan de wanden uit twee lagen; een 1mm dikke binnenwand en aan de buitenkant 1mm plankenmotief. Ook hier is de binnenzijde alvast geschilderd. Het pas maken van het gedeelte dat op het dak aansluit zal nog een hele klus worden.

veewagen

Dit is het tekeningetje uit het NS materieelboek, een veewagen met remhuisje type FBWS.

Een leuke wagon om te bouwen, met name door het charmante remhuisje halverwege de kopwand. Oorspronkelijk was dit een overdekte stoel die in de loop van de tijd dicht werd gezet.

Bij MKmodelbouwstudio is de veewagen te verkrijgen als kit in h0, hieronder een plaatje van de gebouwde kit, in HSM uitvoering.


De wanden van de opbouw lijken moeilijk maar het is net zo makkelijk als een dichte wagon. Handig is wel om van te voren een tekening te maken om zo de afmeting van de verschillende onderdelen goed te kunnen bepalen. De constructie van de bak wordt als volgt: Een doos met een vloer, tussenvloer op halve hoogte en een vloer op dakhoogte. De bovenbouw is geschroefd op het frame.

De dichte delen worden als stroken uit een plaatje Evergreen styreen (1mm dik) met planknaden gesneden. Daarna de urinegaten op vloernivo afteken, snijden en schuren. Deze worden op een tweede laag vlak styreen gelijmd, zorg wel voor dat de binnenste laag vrijblijft van de bovenkant en de urinegaten, anders heb je straks geen mooie dunne wand. Nu aan de voorkant de U-profielen plakken. Daarna de losse planken, Evergreen strips 2,5x0,75mm op een afstand van 2,5 mm plakken, secuur werkje !



Zo maakje ook de schuifdeuren, alleen dan met een L-profiel rondom. Wel voor het lijmen even met een radeerwieltje erover heen voor de klinknagels. Zo zijn de diagonalen op de kopwanden ook gemaakt. De profielen op de koppen breng ik pas aan als de wanden onderling zijn verlijmd.

Definitief sporenplan

Dit is het definitieve sporenplan geworden. Twee modules van 60x120cm en een module van 60x60cm. Het Stationsgebouw en het privaat met het bijbehorende stuk perron kan worden losgenomen. Zowel links als rechts is de baan koppelbaar met overige Spoor Nul Modules.

Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij

Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij

De geschiedenis van de spoorlijn
Station Rijksstraatweg lag ooit aan de spoorlijn Aalsmeer-Haarlem en maakte onderdeel uit van de Haarlemmermeerspoorlijnen. Samen met de lijnen Amsterdam-Uithoorn, Bovenkerk-Aalsmeer, Aalsmeer-Nieuwersluis, Uithoorn-Alphen en Hoofddorp-Leiden vormde deze een netwerk van ruim 110 kilometer spoorlijn. Deze spoorlijnen waren bedoeld om de bedrijvigheid in de Haarlemmermeerpolder te stimuleren en de afzetmarkt voor de lokale boeren en producenten te vergroten. De HESM (Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij ) heeft deze lijnen aangelegd en geëxploiteerd, maar een groot succes is het nooit geworden. Al in de crisis van de jaren 30 werd de stoomtram (alleen de naam was elektrisch) letterlijk ingehaald door de autobus en kwamen de lijnen te vervallen.
Door de in die tijd afgelegen ligging (dit gedeelte van de toenmalige gemeente Haarlemmerliede was grotendeels onbebouwd) heeft het station zelden grote reizigersaantallen gezien. Een dieptepunt waren de reizigersaantallen van 1935 die gemiddeld op 20 per dag lagen. Tot en met oudejaarsavond 1935 stopten er treinen aan het perron van het kleine station, nog eens zes maanden later reed de laatste goederentrein over het spoor. Vervolgens werden de rails snel opgebroken omdat er ruimte nodig was voor de verbreding en verbetering van de rijksstraatweg Amsterdam-Haarlem



De spoorlijn bij het station rijksstraatweg is in 1936 vrijwel direct opgebroken. Bijna het gehele tracé, maar ook dat van de andere verbindingen, is nog zichtbaar in het landschap, o.a. omdat het langs werelderfgoed loopt, te smal is om te bebouwen of omdat er in later tijden een hoofdwaterleiding onder of naast gelegd is, waardoor er niet gebouwd kan worden op een groot deel van het tracé.
De eerste trein
Op 2 augustus 1912 om 10:21 stoomt de eerste trein langs het perron van Haarlem Rijksstraatweg. De feesttrein van vijf rijtuigen is versierd door de Aalsmeersche Snijbloemen Exporteurs Vereeniging en vervoert locale politici, de commissarissen van de koningin van de beide Hollanden en belangrijke gasten van de HESM. Op de locomotief hangt de tekst:

'Nooit gedacht,

Maar niet gezwegen,

Lang gewacht,

En toch verkregen.'

De trein stopt een kwartier om de gasten de kans te geven het station en de bijzondere spoorbrug over de Amsterdamse vaart te bekijken.
Sindsdien rijden er zo'n 5 treinen per dag in beide richtingen, en in hoogtijdagen zelfs 11 treinen per dag tot en met de laatste reizigerstrein op oudejaarsavond 1935.Een retourtje met deze trein van Haarlem Rijksstraatweg naar Hoofddorp kost 65 cent, of 45 cent als je de houten banken van de 3e klasse trotseert.
De treinen bestaan in het begin vooral getrokken door locomotieven van de serie '1000' (later hernummerd tot NS 7701-7744). De locomotieven die bekend staan als 'Haarlemmermeertjes' kregen als bijnaam 'Bello' mee. De bekendste 'Bello' heeft jarenlang als monument in Bergen aan Zee gestaan en rijdt na een uitvoerige restauratie sinds 1985 bij de museumstoomtram Hoorn-Medemblik.

HSM Bierwagen

Een kit die ik al een flinke tijd in bestelling had staan, sterker nog besteld voor de zomervakantie om dan eens iets makkelijks te kunnen bouwen, en dan makkelijk in de zin dat niet alles zelf uitgezocht hoeft te worden en elk planknaadje zelf gekrast hoeft te worden. De bekende kit van MK Modelbouwstudio. Deze wagen is in verschillende varianten te bouwen uit dezelfde doos, dus er blijven vrij veel onderdelen over, wat mij op het idee bracht om er dan nog maar een schratch te bouwen en op te leuken met de overgebleven geetste onderdelen.

Na de hele styreen molen bij harlaar overhoop te hebben gehaald: gevonden de juiste plaat met plankprofielen, 10 delen op 2,5mm, exact gelijk aan die van MK(geheim van de smit?) De plaat is 0,5mm dik dus aan de achterkant een vlakke plaat van 1mm gelijmd. De lengte gaat precies uit de breedte van de plaat(en draaien kan niet).deze versie voor de kit:en deze in styreen: Het onderstel is eveneens van styreen, U profielen voor de langsbalken, maatje groter voor de bufferbalken en strips voor de secundaire balken, aangevuld met een paar schetsplaten met klinknagels en het ziet er beter uit als het gegoten onderstel van de kit, wat niet lukt zijn dan de klinknagels in de langsbalken bij de scheenplaten. De kit van MK gaat makkelijk in elkaar, de hoeklijnen op de zijkanten heb ik weggevijld, deze worden vervangen door styreen, op die manier worden de hoeken veel strakker door dat de lijmnaad daaronder zit. Het voorgevormde messing dak zit vast met twee componentenlijn.